Gezegen bilimi, gezegenlerin, uyduların, asteroitlerin, kuyruklu yıldızların ve uzaydaki öteki nesnelerin incelenmesidir. Gezegenlerin oluşumu ve evriminden öteki dünyalarda hayat arayışına kadar fazlaca muhtelif mevzuları kapsayan geniş ve kompleks bir alandır.
II. Güneş Sistemi
Güneş Sistemi uzaydaki evimizdir. Sekiz gezegenden, bir cüce gezegenden, birçok uydudan, asteroitlerden, kuyruklu yıldızlardan ve Güneş’in çevresinde dönen öteki nesnelerden oluşan bir topluluktur. Güneş Sistemimizdeki gezegenler Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür.
Ay
Ay, Dünya’nın tek naturel uydusudur. Dünya’nın ortalama dörtte biri büyüklüğünde kayalık bir gövdedir. Ay’ın fazlaca ince bir atmosferi vardır ve yüzeyinde sıvı su yoktur.
Mars
Mars, Güneş’e uzaklık bakımından dördüncü gezegendir. Dünya’nın ortalama yarısı büyüklüğünde kırmızı bir gezegendir. Mars’ın ince bir atmosferi ve kraterler, volkanlar ve kanyonlarla kaplı bir yüzeyi vardır.
Jüpiter
Jüpiter, Güneş’ten beşinci gezegendir. Güneş Sistemimizdeki en büyük gezegendir ve Dünya’nın hacminin ortalama 1.300 katıdır. Jüpiter’in kalınca bir atmosferi ve bulutlarla kaplı bir yüzeyi vardır.
Satürn
Satürn, Güneş’ten altıncı gezegendir. Güneş Sistemimizdeki ikinci en büyük gezegendir ve Dünya’nın hacminin ortalama 950 katıdır. Satürn’ün kalınca bir atmosferi ve bulutlarla kaplı bir yüzeyi vardır.
Uranüs, Güneş’ten yedinci gezegendir. Güneş Sistemimizdeki üçüncü büyük gezegendir ve Dünya’nın hacminin ortalama 600 katıdır. Uranüs’ün kalınca bir atmosferi ve bulutlarla kaplı bir yüzeyi vardır.
Neptün, Güneş’ten sekizinci gezegendir. Güneş Sistemimizdeki dördüncü büyük gezegendir ve Dünya’nın hacminin ortalama 17 katıdır. Neptün’ün kalınca bir atmosferi ve bulutlarla kaplı bir yüzeyi vardır.
Plüton, bir zamanlar Güneş’ten dokuzuncu gezegen olarak önde gelen bir cüce gezegendir. Plüton, Dünya’nın ortalama üçte biri büyüklüğündedir ve fazlaca ince bir atmosfere haizdir.
S: Gezegen ile cüce gezegen arasındaki ayrım nelerdir?
A: Bir gezegen, bir yıldızın çevresinde dönen ve kendi yer çekiminin onu küresel bir şekle sokmasına kafi gelecek kadar büyük bir gök cismi. Bir cüce gezegen, bir yıldızın çevresinde dönen, kendi yer çekiminin onu küresel bir şekle sokmasına kafi gelecek kadar büyük bir gök cismi, sadece yörüngesini öteki nesnelerden temizlememiş bir gök cismi.
S: “Gezegensel Düşünceler: Galaksilerdeki Gök Cisimlerinin Doğasını Düşünmek” anahtar kelimesinin arama amacı nelerdir?
A: “Planetary Ponderings: Contemplating the Nature of Celestial Bodies in Galaxies” anahtar kelimesinin arama amacı, gezegen bilimi mevzusu ile alakalı daha çok data edinmektir. Bu anahtar kelimeyi arayan kişiler muhtemelen değişik gezegen türleri, oluşumları ve evrimleri ve evrendeki rolleri ile alakalı data edinmekle ilgileniyorlardır. Ek olarak öteki gezegenlerde hayat arayışı ve yıldızlar arası yolculuk olasılığı ile alakalı data edinmekle de ilgileniyor olabilirler.
| Gök cisimleri | Özellikler |
|---|---|
| Gökada | Yerçekimi tarafınca bir arada tutulan büyük bir star, gaz ve toz toplumu |
| Gezegen | Bir yıldızın yörüngesinde dönen ve kendisi star olmayan gök cismi |
| Düşünmek | Bir şey ile alakalı derinlemesine ve dikkatli bir halde düşünmek |
| Star | Fer ve sıcaklık yürüyerek parlak bir plazma topu |
II. Güneş Sistemi
Güneş Sistemi, Güneş’in ve yörüngesinde direkt ya da bilvasıta olarak dönen nesnelerin kütle çekimsel olarak bağlı sistemidir. Güneş Sistemi, 4,6 milyar sene ilkin devasa bir moleküler bulutun kütle çekimsel çöküşünden oluşmuştur. Sistemin hacminin büyük çoğunluğu Güneş’tedir, geri kalanı sekiz gezegende, cüce gezegenlerde ve minik Güneş Sistemi gövdelerinde bulunur. Gezegenler, yörüngesi hafifçe eliptik olan Merkür hariç, Güneş’in çevresinde kabaca dairesel yörüngelerde dönerler. Güneş Sistemi ek olarak asteroitler, kuyruklu yıldızlar ve meteoroidler şeklinde daha minik nesneler de ihtiva eder.
III. Ay
Ay, Dünya’nın tek naturel uydusudur. Güneş Sistemi’ndeki beşinci en büyük uydudur ve gezegeninin boyutuna gore en büyük naturel uydudur. Ay’ın yüzeyi, 4,5 milyar senelik zamanı süresince asteroitlerin ve kuyruklu yıldızların çarpmasıyla oluşan kraterlerle kaplıdır. Ay’ın atmosferi ve yüzeyinde sıvı su yoktur. Sadece, Ay’da buz olabileceğine dair kanıtlar vardır ve bilim adamları şu anda Ay’da hayat olasılığını araştırmaktadır.
IV.Mars
Mars, Güneş’e uzaklığı bakımından dördüncü gezegen ve güneş sistemimizdeki en minik ikinci gezegendir. Ek olarak güneş sistemimizde bir Roma tanrısının ismini taşıyan tek gezegendir. Mars kırmızı bir gezegendir ve çoğunlukla “Kızıl Gezegen” olarak adlandırılır. Bunun sebebi, Mars toprağındaki demir oksitin ona kırmızımsı bir renk vermesidir. Mars’ın fazlaca ince bir atmosferi vardır ve yüzeyi kraterler, volkanlar, kanyonlar ve kutuplardaki buzullarla kaplıdır. Mars fazlaca ilgi çekici bir gezegendir ve bilim adamları onun ile alakalı daha çok şey öğrenmek için can atmaktadır.
V. Jüpiter
Jüpiter Güneş’e beşinci gezegendir ve güneş sistemimizdeki en büyük gezegendir. Dünya’nın 318 katından daha büyük bir kütleye ve Dünya’nın 11 katı bir çapa haiz bir gaz devi. Jüpiter, esas olarak hidrojen ve helyumdan doğar ve azca oranda daha ağır elementler ihtiva eder. Kompleks bir yapıya haiz kalınca bir atmosfere ve sıvı metalik hidrojenden oluştuğu kabul edilen derin bir iç kısma haizdir. Jüpiter’in kuvvetli bir manyetik alanı ve minimum 79’u doğrulanmış fazlaca sayıda uydusu vardır.
BİZ. Satürn
Satürn, Güneş’e uzaklığı bakımından altıncı gezegen ve Jüpiter’den sonrasında Güneş Sistemi’ndeki en büyük ikinci gezegendir. Dünya’nın ortalama 9,5 katı yaklaşık yarıçapa haiz bir gaz devi. Satürn, esas olarak hidrojen ve helyumdan doğar ve azca oranda daha ağır elementler ihtiva eder. Gezegenin iç kısmının, sıvı metalik hidrojen tabakasıyla çevrili katı buz ve kayadan oluşan bir çekirdekten oluştuğu düşünülmektedir. Dış atmosfer, su, amonyak ve metan izleri ile hidrojen ve helyumdan doğar.
Satürn, minik buz ve kaya parçacıklarından oluşan bariz bir halka sistemine haizdir. Halkaların, kuyrukluyıldızların ya da asteroitlerin gezegenin buzlu uydularıyla çarpışmasıyla oluştuğu düşünülmektedir. Satürn’ün malum 62 uydusu vardır ve bunların en büyüğü Titan’dır. Titan, Ganymede’den sonrasında Güneş Sistemi’ndeki en büyük ikinci uydudur. Azot, metan ve argondan oluşan kalınca bir atmosfere haiz olduğundan benzersiz bir uydudur.
Satürn, Dünya’dan çıplak gözle çoğunlukla görülebilen güzel bir gezegendir. Amatör astronomlar için popüler bir hedeftir ve Voyager 1 ve 2 görevleri de dahil olmak suretiyle birçok feza aracı tarafınca ziyaret edilmiştir.
VII. Uranüs
Uranüs, Güneş’ten yedinci gezegen ve Güneş Sistemi’ndeki üçüncü büyük gezegendir. Yaklaşık yarıçapı 25.559 km (15.875 mil) olan, Neptün’den birazcık daha büyük bir gaz devi. Uranüs, Güneş Sistemi’ndeki en soğuk gezegendir ve en az sıcaklığı 49 K’dir (−224 °F; -143 °C).
Uranüs’ün atmosferi esas olarak hidrojen ve helyumdan doğar, metan, amonyak ve su izleri de vardır. Gezegenin iç kısmının sıvı hidrojen ve helyum tabakasıyla çevrili kayalık bir çekirdekten oluştuğu düşünülmektedir. Uranüs’ün Jüpiter ve Satürn’ün manyetik alanlarından fazlaca daha cılız olan fazlaca cılız bir manyetik alanı vardır.
Uranüs’ün malum 27 uydusu vardır ve bunların en büyükleri Titania, Oberon, Umbriel, Ariel ve Miranda’dır. Uyduların Uranüs’ün kendisini meydana getiren aynı madde diskinden oluştuğu düşünülmektedir.
Uranüs fazlaca ilgi çekici bir gezegen ve bilim adamları hala onun pek fazlaca sırrını çözmeye çalışıyor.
Neptün
Neptün, Güneş sistemimizdeki Güneş’e en uzak sekizinci gezegendir. Dünya’nın hacminin 17 katı ve yarıçapının 3,8 katı olan bir gaz devi. Neptün, çap olarak Güneş sistemimizdeki dördüncü büyük gezegen ve kütle olarak üçüncü büyük gezegendir. Dünya’dan 17 kat ve Uranüs’ten 1,7 kat daha büyük, sadece Satürn’den yalnızca birazcık daha büyük. Neptün, dört gaz devinin en yoğun olanıdır.
Neptün’ün atmosferi, metan, amonyak ve su izleri ile beraber, başlıca hidrojen ve helyumdan doğar. Gezegenin iç kısmının, sıvı hidrojen ve helyum tabakasıyla çevrili kayalık bir çekirdekten oluştuğu düşünülmektedir. Neptün’ün atmosferi, saatte 1.600 kilometreye (saatte 1.000 mil) kadar hıza ulaşabilen rüzgarlarla fazlaca aktiftir. Gezegenin, gezegenin dönüşüyle oluştuğu kabul edilen kuvvetli bir manyetik alanı vardır.
Neptün’ün malum 14 uydusu vardır ve bunların en büyüğü Triton’dur. Triton, geri hareket eden bir yörüngeye haiz büyük, buzlu bir uydudur. Ele geçirilmiş bir Kuiper Kuşağı nesnesi olduğu düşünülmektedir. Neptün’ün ek olarak karanlık, tozlu malzemeden oluşan bir halka sistemi vardır.
Neptün, 1846’da Johann Galle tarafınca ortaya çıkarıldı. Matematik kullanılarak keşfedilen ilk gezegendi. Fransız bir astronom olan Urbain Le Verrier, Uranüs’ün yörüngesindeki düzensizliklere dayanarak Neptün’ün varlığını tahmin etmişti. Galle, Le Verrier’in hesaplamalarını kullanarak Neptün’ü tahmin edilen konumundan birkaç saat içerisinde buldu.
IX. Plüton
Plüton, Neptün yörüngesinin ötesinde buzlu cisimlerin bulunmuş olduğu bir bölge olan Kuiper Kuşağı’nda bulunan bir cüce gezegendir. 1930’da ortaya çıkarıldı ve başlarda Güneş’ten dokuzuncu gezegen olarak sınıflandırıldı. Sadece, 2006’da Internasyonal Astronomi Donanması (IAU), Plüton ve Kuiper Kuşağı’ndaki öteki cisimleri hariç tutmak için “gezegen” kavramını yine tanımladı. Plüton artık Ceres, Eris, Haumea ve Makemake ile beraber bir cüce gezegen olarak kabul ediliyor.
Plüton, Eris ile neredeyse aynı boyuttadır, sadece fazlaca daha düşük bir kütleye haizdir. Ek olarak Eris’ten fazlaca daha buzludur ve yüzey sıcaklığı ortalama -228°C’dir (-370°F). Plüton’un atmosferi esas olarak nitrojen, metan ve karbon monoksitten doğar.
Plüton’un Güneş’ten perihelion’da ortalama 4,4 milyar kilometre (2,7 milyar mil) uzaklıktan aphelion’da ortalama 7,3 milyar kilometre (4,5 milyar mil) uzaklığa kadar uzanan fazlaca eliptik bir yörüngesi vardır. Bu, Plüton’un Güneş’ten uzaklığının ortalama 3 faktörle değişmiş olduğu demektir.
Plüton’un malum beş uydusu vardır: Charon, Styx, Nix, Kerberos ve Hydra. Charon en büyük uydudur ve Plüton’un ortalama yarısı kadardır. Öteki uydular fazlaca daha küçüktür ve tüm bunlar gayri muntazam şekillidir.
Plüton, 2015 senesinde New Horizons feza aracı tarafınca ziyaret edildi. New Horizons, Plüton’un tanıdığından geçti ve cüce gezegen ile alakalı fazlaca sayıda veri getirdi. New Horizons ek olarak Plüton’un çevresinde birkaç yeni ay keşfetti.
Plüton büyüleyici bir nesnedir ve hala gökbilimciler tarafınca incelenmektedir. New Horizons bizlere Plüton’un yüzeyinin bir görüntüsünü verdi, sadece bu cüce gezegen ile alakalı hala bilmediğimiz fazlaca şey var.
S1: Gök cismi nelerdir?
Gök cismi, gezegenler, uydular, yıldızlar, asteroitler, kuyrukluyıldızlar ve meteoroidler dahil olmak suretiyle uzayda bulunan herhangi bir nesnedir.
S2: Gök cisimlerinin değişik türleri nedir?
Gök cisimlerinin değişik türleri içinde gezegenler, uydular, yıldızlar, asteroitler, kuyrukluyıldızlar ve meteoroidler bulunur.
S3: Gök cisimlerinin evrendeki görevi nelerdir?
Gök cisimleri evrende fer ve sıcaklık sağlamak, hava koşulları kurmak ve hayatı desteklemek şeklinde muhtelif roller üstlenirler.
0 Yorum